Elementy zawiesia: Liny

Ogólne wytyczne doboru lin przemysłowych
Liny przemysłowe są to liny mające powszechne zastosowanie w takich urządzeniach przemysłowych, jak maszyny budowlane (betoniarki, spychacze, wciągarki itp.); maszyny do robót ziemnych (koparki, maszyny melioracyjne), wszelkie urządzenia transportowe nie będące dźwignicami (np. wyciąg do wielkiego pieca, napędy przenośników itd.), liny służące do przymocowania lub obejmowania ciężarów w czasie ich przenoszenia (np. liny holownicze, do wiązania itd.) oraz do napędu różnych urządzeń przemysłowych (walce, ciągarki rur itp.). Dobór konstrukcji liny do danego urządzenia zależy w głównej mierze od konstrukcji urządzenia i warunków, w jakich lina pracuje. Poniżej podano podstawowe kryteria jakimi należy kierować się przy doborze poszczególnych konstrukcji lin.

1. Liny jednozwite o konstrukcjach 1 x7, 1 x19, 1 x37 należy stosować głównie w tych przypadkach, gdy lina pracuje wyłącznie na rozciąganie, a więc w przypadku lin naciągowych podtrzymujących (np. maszty telewizyjne, radiowe) oraz nośnych (estakady). Liny jednozwite z cienkich drutów mogą być stosowane jako linki sterownicze przenoszące siłę lub moment siły w różnych urządzeniach przemysłowych. Wytrzymałość tych lin należy dobierać tak, aby współczynnik bezpieczeństwa pracy lin nie był nigdy mniejszy od 3.

2. Liny dwuzwite o konstrukcjach 6x19+FC, 6x37+FC są stosowane wówczas, gdy lina pracuje na kołach lub krążkach linowych i gdy oprócz wytrzymałości wymaga się od niej odpowiedniej giętkości. Rodzaj konstrukcji zależy od średnicy kół linowych. Przy doborze lin należy kierować się zasadą (jeżeli nie jest to sprecyzowane inaczej w warunkach eksploatacji urządzenia): stosunek D/ó (gdzie: D - średnica koła linowego, ó- średnica drutu) powinien wynosić minimum 350, natomiast stosunek D/d (gdzie: D - średnica koła linowego, d - średnica liny) powinien być większy od 12.

3. Jeżeli lina pracuje na kołach linowych przy dużym natężeniu ruchu i główną przyczyną zużycia liny jest jej zmęczenie, to do takich urządzeń należy stosować liny o liniowym lub punktowo-liniowym styku drutów w splotkach. W zależności od rodzaju urządzenia, średnicy liny i warunków pracy, zaleca się stosowanie następujących konstrukcji: 6x19Seale+FC, 6x31Warrngton-Seale+FC, 6x19Warrington+FC, 8x31Warrington-Seale+FC.

4. Jeżeli lina w swej pracy jest narażona nie tylko na przeginanie, ale i na duże naciski poprzeczne powodujące deformację liny, lut) też warunki pracy liny nie pozwalają na zastosowanie rdzenia z włókien naturalnych, należy wówczas stosować liny z rdzeniem stalowym. Poleca się w tym przypadku następujące konstrukcje 6x7+IWS, 6x19+IWR, 6x19Seale+IWR, 6x19Filler+IWR oraz 8x31 Warrington-Seale+IWR, 8x36Warrington-Seale+IWR, 6x36Warrington-Seale +IWR.

5. Liny ze rdzeniem stalowym przy małych stosunkach D/d i dużych obciążeniach wykazują większą trwałość zmęczeniową niż liny z rdzeniem z włókien naturalnych. Przy doborze lin przemysłowych - jeżeli nie ma określonych wymagań zamawiającego dotyczącego giętkości liny, średnicy rolek i kół linowych - należy kierować się zasadą stosowania lin wykonanych z małej ilości drutów w linie. Współczynnik bezpieczeństwa pracy liny
w każdym urządzeniu przemysłowym powinien być większy od 3.

6. W maszynach budowlanych i w maszynach do robót ziemnych należy stosować liny o liniowym styku drutów w splotkach typu Seale lub Warrington-Seale. W przypadku pracy liny z dużymi obciążeniami dynamicznymi wskazane jest stosowanie konstrukcji Warrington-Seale. W urządzeniach transportowych -jeżeli głównym powodem zużycia liny jest jej zmęczenie - należy stosować liny o liniowym styku drutów.

7. Jeżeli lina pracuje głównie na rozciąganie, należy stosować liny o punktowym styku drutów. Podobnie zalecenia odnoszą się do lin do napędów urządzeń przemysłowych.

8. Liny współzwite (liny, gdzie sploty i liny skręcone są w tym samym kierunku, SS lub ZZ) charakteryzują się wysoką elastycznością i w porównaniu z linami przeciwzwitymi (liny, gdzie kierunki zwicia splotów i liny są różne, ZS lub SZ) posiadają kilkakrotnie dłuższą żywotność, jednak mają tendencję do rozkręcania się i mogą być stosowane tylko wtedy, gdy lina zabezpieczona jest przed "kręceniem się", a zawieszony na niej ładunek jest zabezpieczony przed obracaniem się.


1. Konstrukcja splotki: 18 + 12 + 6 + 1

6 x 37 + FC
6 x 37 + IWR
6 x 37 + IWS
 

WTL-98
Nominalna średnica liny
Przybliżona masa liny z rdzeniem
Minimalna siła zrywająca linę w odniesieniu do nominalnej wytrzymałości Ro 1770 N/mm 2 z rdzeniem
d
Włókiennym
stalowym
włókiennym
stalowym
mm
%
kg/100
kN
8,0
9,0
10,0
+4
-1
22,10
28,00
34,60
 24,40
30,80
38,10
 33,40
42,30
52,20
 36,10
45,60
56,40
11,0
12,0
13,0
41,90
49,80
58,50
46,10
54,80
64,30
63,10
75,10
88,20
68,20
81,20
95,20
14,0
15,0
16,0
67,80
77,90
88,60
74,60
85,60
97,40
102,30
117,40
133,60
110,50
126,80
144,30
17,0
18,0
19,0
100,00
112,10
124,90
110,00
123,30
137,40
150,80
169,10
188,40
162,80
182,60
203,50
20,0
21,0
22,0
 138,40
152,60
167,50
152,20
167,80
184,20
208,70
230,10
252,60
225,40
248,53
272,80
23,0
24,0
25,0
 183,00
199,30
216,30
201,30
219,20
237,90
276,00
300,30
326,10
298,10
324,60
352,20
26,0
27,0
28,0
 233,90
252,20
271,30
257,30
277,50
298,40
352,80
380,40
409,10
381,00
410,80
441,80
29,0
30,0
31,0
 291,00
311,40
332,50
320,10
342,50
365,80
438,80
469,60
501,50
473,90
507,20
541,60
32,0
354,30
389,70
534,40
577,10



2. Konstrukcja splotki: 9 + 9 + 1

6 x 19 SEALE + FC
6 x 19 SEALE + IWR
 

PN-ISO 2408

Nominalna średnica liny
Przybliżona masa liny z rdzeniem
Minimalna siła zrywająca linę w odniesieniu do nominalnej wytrzymałości Ro 1770 N/mm 2 z rdzeniem
d
Włókiennym
stalowym
włókiennym
stalowym
mm
%
kg/100
kN
6,0
7,0
+5
-1
12,61
17,16
13,90
18,92
21,0
28,6
22,7
30,9
8,0
9,0
10,0
+4
-1
22,40
28,40
35,00
24,70
31,30
38,60
37,4
47,3
58,4
40,3
51,0
63,0
11,0
12,0
13,0
42,40
50,40
59,20
46,70
55,60
65,20
70,7
84,1
98,7
76,3
90,7
106,5
14,0
15,0
16,0
68,60
78,80
89,60
75,70
86,90
98,80
114,5
131,4
149,5
123,5
141,8
161,3
17,0
18,0
19,0
101,20
113,50
126,40
111,60
125,10
139,40
168,8
189,2
210,8
182,1
204,2
227,5
20,0
22,0
140,10
169,50
154,40
282,70
233,6
186,9
252,0
304,9



3. Konstrukcja splotki: 12 + 6 + 1

6 x 19 + FC
6 x 19 + IWR
6 x 19 + IWS
 

WTL-98
Nominalna średnica liny
Przybliżona masa liny z rdzeniem
Minimalna siła zrywająca linę w odniesieniu do nominalnej wytrzymałości Ro 1770 N/mm 2 z rdzeniem
d
Włókiennym
stalowym
włókiennym
stalowym
mm
%
kg/100
kN
3,0*
3,5*
+7
-1
3,144
4,238
3,425
4,662
4,90
6,66
5,29
7,20
4,0*
5,0*
+6
-1
5,536
8,650
6,089
9,515
8,70
13,60
9,40
14,70
6,0
7,0
+5
-1
12,460
16,950
13,700
18,650
19,60
26,70
21,10
28,80
8,0
9,0
10,0
+4
-1
22,100
28,000
34,600
24,400
30,800
38,100
34,80
44,10
54,40
37,60
47,60
58,70
11,0
12,0
13,0
41,900
49,800
58,500
46,100
54,800
64,300
65,80
78,30
91,90
71,10
84,60
99,30
14,0
15,0
16,0
67,800
77,900
88,600
74,600
85,700
97,400
106,60
122,30
139,30
115,10
132,20
150,40
17,0
18,0
19,0
100,000
112,100
124,900
110,000
123,300
137,400
157,20
176,20
196,30
169,80
190,30
212,10
20,0
21,0
22,0
138,400
152,600
167,500
152,200
167,800
184,200
217,60
239,80
263,30
235,00
259,10
284,30
23,0
24,0
183,000
199,300
201,300
219,200
287,70
313,30
310,70
338,40


* - rdzeń stalowy tylko jako IWS

4. Konstrukcja splotki: 12 + 6/6 + 6 + 1

6 x 31 + WARRINGTON-SEALE + FC
6 x 31 + WARRINGTON-SEALE + IWR
 

PN-ISO 2408
Nominalna średnica liny
Przybliżona masa liny z rdzeniem
Minimalna siła zrywająca linę w odniesieniu do nominalnej wytrzymałości Ro 1770 N/mm 2 z rdzeniem
d
Włókiennym
stalowym
włókiennym
stalowym
mm
%
kg/100
kN
8,0
9,0
10,0
+4
-1
23,1
29,2
36,1
25,5
32,2
39,8
37,4
47,3
58,4
40,3
51,0
63,0
11,0
12,0
13,0
43,7
52,0
61,0
48,2
57,3
67,3
70,7
84,1
98,7
76,2
90,7
106,5
14,0
15,0
16,0
70,8
81,2
92,4
78,0
89,6
101,9
114,5
131,4
149,5
123,5
141,8
161,3
17,0
18,0
19,0
104,3
117,0
130,3
115,0
129,0
143,7
168,8
189,2
210,9
182,1
204,2
227,5
20,0
21,0
22,0
144,4
159,2
174,7
159,2
175,5
192,6
233,6
257,6
282,7
252,0
277,9
305,0
23,0
24,0
191,0
207,9
210,5
229,2
309,0
336,4
333,3
362,9




5. Konstrukcja splotki: 14 + 7/7 + 7 + 1

6 x 36 + WARRINGTON-SEALE + FC
6 x 36 + WARRINGTON-SEALE + IWR
 

PN-ISO 2408
Nominalna średnica liny
Przybliżona masa liny z rdzeniem
Minimalna siła zrywająca linę w odniesieniu do nominalnej wytrzymałości Ro 1770 N/mm 2 z rdzeniem
d
Włókiennym
stalowym
włókiennym
stalowym
mm
%
kg/100
kN
8,0
9,0
10,0
+4
-1
 
 
 
 
 
 
23,1
29,2
36,1
25,5
32,2
39,8
37,4
47,3
58,4
40,3
51,0
63,0
11,0
12,0
13,0
43,7
52,0
61,0
48,2
57,3
67,3
70,7
84,1
98,7
76,2
90,7
106,5
14,0
15,0
16,0
70,8
81,2
92,4
78,0
89,6
101,9
114,5
131,4
149,5
123,5
141,8
161,3
17,0
18,0
19,0
104,3
117,0
130,3
115,0
129,0
143,7
168,8
189,2
210,9
182,1
204,2
227,5
20,0
21,0
22,0
144,4
159,2
174,7
159,2
175,5
192,6
233,6
257,6
282,7
252,0
277,9
305,0
23,0
24,0
25,0
191,0
207,9
225,6
210,5
229,2
248,8
309,0
336,4
365,1
333,3
362,9
393,8
26,0
27,0
28,0
244,0
263,2
283,0
269,0
290,1
312,0
394,9
425,8
457,9
426,0
459,4
494,0




1. LINY GRUPY 6 WG PN-ISO 2408 ORAZ DIN 3069

PARAMETRY TECHNICZNE LIN GRUPY 6 PN-ISO 2408:

Średnica
 
Przybliżona masa liny
 
Przybliżona siła zrywająca linę, odpowiadająca nominalnej wytrzymałości
 
Rm=1770 N/mm2
Rm=1960 N/mm2
[mm]
[kg/100 m]
[kN]
[kN]
6
14,0
20,9
23,1
7
19,1
28,5
31,5
8
25,0
37,2
41,1
9
31,6
47,0
52,0
10
39,0
58,1
64,3
11
47,2
70,2
77,7
12
56,2
83,6
92,6
13*
65,9
98,1
108,6
14*
76,4
113,8
126,0
16*
99,8
148,6
164,6
18*
126,4
188,1
208,3
20*
156,0
232,2
257,1
22*
188,8
281,0
311,2
24*
224,6
334,4
370,3
26*
263,6
392,5
434,6
28*
305,8
455,1
504,0


Uwaga: Średnice oznaczone * produkowane są od października 2001 r.

2. LINY GRUPY 7 WG PN-ISO 2408 ORAZ DIN 3071

PARAMETRY TECHNICZNE LIN GRUPY 7 PN-ISO 2408:

Średnica
 
Przybliżona masa liny
 
Przybliżona siła zrywająca linę, odpowiadająca nominalnej wytrzymałości
 
Rm=1770 N/mm2
Rm=1960 N/mm2
[mm]
[kg/100 m]
[kN]
[kN]
8
25,0
36,0
39,9
9
31,6
45,6
50,5
10
39,0
56,3
62,3
11
47,2
68,1
75,4
12
56,2
81,0
89,7
13*
65,9
95,1
105,3
14*
76,4
110,3
122,1
16*
99,8
144,1
159,6
18*
126,4
182,4
202,0
20*
156,0
225,1
249,3
22*
188,8
272,4
301,6
24*
224,6
324,2
359,0
26*
263,6
380,5
421,3
28*
305,8
441,3
488,7
30*
351,0
506,6
561,0
32*
399,4
576,4
638,2
34*
450,8
650,7
720,5
36*
505,4
729,5
807,8
38*
563,2
812,8
900,0


Uwaga: Średnice oznaczone * produkowane są od października 2001 r.

CHARAKTERYSTYKI POWYŻSZYCH KONSTRUKCJI LIN:
17x7, w zakresie średnic 6 -r 28 mm (dzisiaj w zakresie 6 -r 12 mm); liny o zmniejszonej odkrętności
przeznaczone głównie do dźwigów budowlanych i przemysłowych (żurawie, dźwigi samojezdne, suwnice przemysłowe), o średnim zakresie wysokości podnoszenia, pracujące na wielokrążkach,
kilkupasmowym olinowaniu zblocza; liny mogą być oferowane wg ISO 2408, PN-ISO 2408, WT DRUMETU, w klasie wytrzymałości 1770 i 1960, a w przyszłości 2160 MPa
18x7, w zakresie średnic 6 -j- 28 mm (dzisiaj w zakresie 6-5-12 mm), tu np. 18x7+FC - rdzeń włókienny, 19x7, czyli 18x7+IWS - rdzeń stalowy, przeznaczenie jak wyżej, w porównaniu z linami 17x7 są minimalnie elastyczniejsze; liny mogą być produkowane wg ISO 2408, PN-ISO 2408, DIN 3069,
WT DRUMETU, w klasie wytrzymałości 1770 i 1960, a w przyszłości 2160 MPa
34x7, 36x7, w zakresie średnic 8 -f- 38 mm (dzisiaj w zakresie 8 -r 12 mm); liny w pełni nieodkrętne, przeznaczone do dźwigów przemysłowych, dźwigów i żurawi portowych, suwnic bramowych, kontenerowych, dźwigów na statkach, o dużych wysokościach podnoszenia (>30 m); pracujące w układach jednoliniowych, gdzie ładunek jest bezpośrednio zawieszony na linie, bądź w układzie jednokrotnego olinowania zblocza; mogą być oferowane wg ISO 2408, PN-ISO 2408, DIN 3071, WT DRUMETU, w klasie wytrzymałości 1770 i 1960, a w przyszłości 2160 MPa

CO TO SĄ LINY NIEODKRĘTNE?

W linie konwencjonalnej obciążenie zewnętrzne wytwarza moment skręcający, który dąży do rozkręcenia liny i obracania ładunku.
Liny nieodkrętne Gest to nazwa stosowana zwyczajowo, w zasadzie powinniśmy określać je mianem lin odpornych na kręcenie) zbudowane są, z co najmniej dwóch warstw skręconych splotek, gdzie^warstwa wewnętrzna liny (bądź warstwy) skręcona jest w kierunku przeciwnym do kierunku skręcenia splotów zewnętrznych (Rys.1).

Taka budowa liny powoduje, że pod wpływem obciążenia warstwa wewnętrzna liny - czyli rdzeń liny, będący niezależną liną- próbuje kręcić się w jednym kierunku, natomiast splotki zewnętrzne starają się kręcić linę w kierunku przeciwnym. Wykonanie lin nieodkrętnych polega na zaprojektowaniu momentów skręcających w linie rdzeniowej i splotkach zewnętrznych tak, aby ich wartości wzajemnie się równoważyły, w szerokim spektrum obciążenia liny, zapewniając jej możliwość pracy przy dużych wysokościach podnoszenia bez wystąpienia skrętu: liny i ładunku.
Zasada budowy liny nieodkrętnej